مالیات بر مسکن ، انواع مالیات بر مسکن

کارشناسان اقتصاد مسکن بزرگترین کارکرد مالیات بر عایدی مسکن را یکی از اصلی ترین موانع بر سر راه سوداگری مسکن از محل معاملات صوری یا معاملات مکرر می‌دانند. ابزارهای مالیاتی به این فضا کمک می‌کند به خصوص که بازار مسکن در اولویت سرمایه گذاری‌هایی است که فعالیت سوداگری در آنها بیشترین اخلال در اقتصاد خانوار را در پی دارد.

مالیات بر مسکن

مالیات بر حسب تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) پرداختی است لازم، اجباری و بلاعوض. مالیات ممکن است به شخص، موسسه، دارایی و... تعلق گیرد. مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیت های اقتصادی است که نصیب دولت می شود، زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سودها را دولت فراهم ساخته است.

یکی از انواع مالیات ها، مالیات بر مسکن است که مربوط به معاملات املاک می شود، همچنین مربوط به صنف ساختمانی می باشد . بر اساس بند یک ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم ایران، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به هر نوع اموال و املاکی که در کشور دارند برابر مقررات مرتبط مشمول پرداخت مالیات خواهند شد .

انواع مالیات بر مسکن

۱٫ مالیات بر اجاره املاک مسکونی

۲٫ مالیات بر ساخت و ساز و فروش ملک

۳٫ مالیات بر نقل و انتقال املاک مسکونی

۴٫ مالیات بر مسکن های خالی

مالیات بر اجاره املاک مسکونی شامل مالیات اجاره دست اول و دوم می شود .

این نوع مالیات را در مورد املاکی که توسط مالک ملک به اجاره داده می شود را شامل می گردد. در اینجا مالک خانه موظف به پرداخت مالیات می باشد. که مبنای آن ماده ۵۴ قانون مالیات های املاکی است .

شرح ماده ۵۴ قانون مالیات‌ها :

“در آمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره یا مالیات بر اجاره املاک مسکونی واگذار می گردد عبارت اند از کل مال الاجاره ، اعم از نقدی و غیر نقدی پس از کسر کردن ۲۵ درصد بابت هزینه ها ، استهلاک و هم چنین تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.”

مالیات اجاره دست دوم

زمانی که مستاجر محل مورد اجاره را به‌ شخصی دیگر اجاره بدهد، مشمول پرداخت مالیات اجاره‌ دست دوم می‌ شود. در اینجا صاحب اصلی ملک یا همان موجر، مالک نیست.

مالیات بر ساخت و ساز فروش ملک

سازندگان حقیقی اعم از خرده سازان (بساز و بفروش ها) و انبوه سازان می بایست رقمی معادل ۱۵ تا ۲۵ درصد درآمد حاصل از اولین فروش واحد یا واحدهای ساخته شده را به دولت اختصاص دهند؛ سازندگان حقوقی (شرکت های ساختمانی دارای مجوز از سازمان برنامه و بودجه) ۲۵ درصد از درآمد حاصل از فروش واحدهای نوساز خود را به دولت می دهند؛ شرکت های تعاونی مسکن نیز ۱۸.۷۵ صدم درصد از سود ساخت و فروش املاک نوساز خود را به سازمان امور مالیاتی واگذار خواهند کرد.

گفتنی است در فرمول جدید محاسبه سود سازنده، هزینه زمین و هزینه های جاری ساخت و ساز از قیمت نهایی فروش کسر می شود. این در حالی است که در مصوبات قبلی، مالیات این بخش به صورت ۱۰ درصد از ارزش منطقه ای ملک تعیین شده بود که بر این اساس عملا امکان ارزش گذاری آن وجود نداشت؛ اما از این پس مسکن سازان نیز مالیاتی در حد و اندازه سایر تولیدکنندگان پرداخت می کنند که به اجرای عدالت اجتماعی و جلوگیری از فرار مالیاتی نزدیک تر است.

مالیات بر نقل و انتقال املاک مسکونی

مساحت عرصه، مساحت بنا، قدمت بنا یا سال ساخت بنا، نوع اسکلت بنا، تأسیسات و تجهیزات بکار رفته، نوع استفاده و کاربری، نوع مالکیت، محل وقوع ملک و… شامل مالیات بر نقل و انتقال املاک می‌شوند. موقع نقل و انتقالات ملک مسکونی و یا نقل و انتقالات ملک تجاری در دفترخانه مالیات واحد به اندازه ۵ درصد از ارزش معاملاتی از شخص فروشنده دریافت می گردد.

مدارک لازم جهت این امر استعلام دفترخانه ( با ذکر نام خریدار ) ، کپی اسناد مالکیت ( رسمی، غیر رسمی، قراردادی، اجاری ) ، کپی گواهی شهرداری ، کپی شناسنامه خریدار ، کپی شناسنامه فروشنده ، کپی کارت ملی خریدار ، کپی کارت می فروشنده ، کپی صورت مجلس تفکیکی ( اگر وجود داشته باشد ) ،کپی پروانه ساختتمان ، کپی پایان کار ، نقشه و کروکی محل ،ادرس دقیق ملک است .

مالیات بر مسکن خالی

بر اساس مصوبه ای که اخیرا هیئت دولت در خصوص مالیات بر ساخت و ساز به تصویب رسانده، ساخت و ساز واحد مسکونی در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر معاف از مالیات است، مالکان واحدهای مسکونی واقع در شهرهایی با بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت فقط سال اول از پرداخت مالیات معاف هستند. ولیکن می بایست از سال دوم به بعد به شرح زیر مالیات پرداخت نمایند.

سال دوم : معادل یک‌ دوم مالیات بر اجاره را بپردازند.

سال سوم : معادل مالیات بر اجاره پرداخت کنند.

سال چهارم و پس از آن : معادل یک و نیم برابر مالیات اجاره  طبق “ماده ۵۴ ” درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره یا مالیات بر اجاره املاک مسکونی واگذار می گردد عبارت اند از کل مال الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی پس از کسر کردن ۲۵ درصد بابت هزینه ها، استهلاک و هم چنین تعهدات مالک نسبت به مورد “اجاره” مکرر را پرداخت نمایند.